Birleşik Amerika Devleti’nin Kuruluşu
Birleşik Amerika Devleti’nin Kuruluşu
Eski dünyadaki Büyük Britanya ve Osmanlı İmparatorlukları gibi; yenidünyaya yeni bir düzen veren, batı uygarlığını yeni bir düzeye yükselten büyük devletlerin başında Amerika Birleşik Devleti gelmektedir. Engin tarih çağları içinde tez bir gelişme ile dünya ölçüsünde birinci plâna geçen bu devletin 180 senelik mazisine bir göz atmak, hafızalarımızı tazelemek bakımından, yerinde bir kültür hizmeti olacaktır.
Hint yolunu bulmak için engin denizlere açılan İspanyol ve Portekiz gemilerinden Kristof Kolomb emrindeki yelkenli Amerika kıtasına ilk medeni insan olarak ayak bastıktan kısa bir müddet sonra, İngilizler bu kıtada 13 koloni birden kurmuşlardı. 1756 – 1763 yılları içinde İngiliz İmparatorluğunun boyunduruğundan kurtulmak, yeni bir cemiyet olarak kaderine kendisi hükmetmek isteyen müstemlekeciler topluluğu, İmparatorluk askerleri ile aralıksız sıkı bir savaşa giriştiler. İngiltere, bu azimli fakat teşkilatsız ve teçhizatsız savaşçıları, ilkin dize getirir gibi oldu. Fakat kazanç ve gelir umduğu bu zengin ve yeni koloniler yüzünden, İmparatorluk hazinesi tamtakır hale geldi. Haşmetli İmparatorluk, büyük borçlar yüzünden iflasa yüz tuttu. Bu derde yine Amerika’nın sırtından bir çare bulmaya kalkıştı. Kendi tebaasından aldığı vergileri Amerika halkına da yükletmeye girişti. Amerika kolonilerinin serkeş insanları haklı bir baş kaldırışla kendi milletlerinin katılmadığı bir meclisten çıkmış kanunları, hele mali külfet yükleyen kanunları meşru saymayacaklarını ilan için Filadelfiya’da bir büyük kongre topladılar.
Bir aralık Bostonlular, Amerika’daki İngiliz kolonilerinden birinin azimli halkı, imparatorluğun şart koştuğu vergiyi ödememek için, en değerli mahsulleri olan çayı, ihraç etmekten vazgeçip denize döktüler; Boston kıyıları günlerce çay kırıntılarıyla çalkalandı. İngiltere Bostonluları cezalandırmak için üzerlerine asker sevk ededursun; 1776’da toplanan ikinci Filadelfiya kongresi, Amerika’nın istiklalini ve insan hakları beyannamesini ilan etti. Dayanışma, direniş ve savaş bütün kuzey Amerika’yı birbirine bağladı. Amerika ordusunun başındaki Corc Washington, askeri dehasına denk siyasi zekâsı ile İspanyol ve Fransız müstemlekecilerinin İngilizleri kıskanmalarını da kendi davası adına iyi kullanmasını bildi.
1783 de yapılan Versay anlaşması ile İngiltere Amerika’dan kuvvetlerini çekmeye razı oldu. Amerika Birleşik Devletleri böylece kuruldu. Haklı savaşlarla bilenmiş azimler, yıllarca süren mücadelelerinin sağladığı kader birliği, emsalsiz tabiat imkânları ve kaynakları, bu küçük cumhuriyetler topluluğunu bütün dünyada sözü geçer, hatırı sayılır ve dünya işlerinde ne tarafa katılırsa o tarafı ağır bastırıp başarıya ulaştırır bir varlık haline getirdi.