Ululuk Kaybetme Alâmeti; O’nun Kutu Söndü

Ululuk Kaybetme Alâmeti; O’nun Kutu Söndü

Ululuk ve kut, Türk kağanlarına gökyüzünden gelmekteydi. Günümüz Türkçesinde bizler Tanrı derken, eski zamanlarda gökyüzü olarak da isimlendirilmekteydi. Bu çağın Tanrı’sı, geçmişin gökyüzü ve Tengri’si her daim tekti. Kutun, ululuğun, bütün kararların tek bir yerden geldiğine inanan Türkler için göklerden gelen bir karar vardı. Günümüzde hâla devam etmekte olan avuç içlerinin gökyüzüne doğru açılarak dua edilmesi de atalarımızdan gelmektedir.

Daha önceki “Kağanın Kutluluk Alameti; Tanrı kendisine yar olmadı” başlıklı makalemde, “ Kut, süresizdir. Göktürklerde Tanrı’nın verdiği devlet ve ululuğun kısa sürede kaybolduğunu görmeyiz. Fakat Tengri’de kut bulmuş Türk kağanlarının kutu sürekli değildir.” açıklamasında bulunmuştum.  Aynı şekilde ululuk da süresizdir. Alındığı gibi kaybedilebilir. Türk kağanın kut almasını, ululuğunu ve bu kutsallığı nasıl kaybedeceğini erdemli oluşu belirliyordu. Göktürk Devleti dönemindeki Çin İmparatorluğu zamanında hazırlanan kitaplarda “Tanrı’nın bağışladığı kutluluk ve devlet insanda ancak erdemli olduğu sürece kalabilirdi.” sözü bulunmaktadır.  Göktürk döneminde de kağanın erdemli olduğu sürece kut sahibi olduğu ve ulu olduğu hususu kabul görmüştür.

Orhun Kitabeleri’nde Türk kağanları başarılarından söz ederken “kutum var üçün” ifadesini kullanmıştır. Kuzey Asya’daki mezar taşlarında ise “er erdemim üçün” yazıyor. Bu iki örneği göz önünde bulundurursak, kutlu olma kadar erdemli olma da oldukça önemliydi ve birbirine bağlı kavramlardı. Türk halk atasözleri arasında “Erdemsizden, kut çertilür.” yani “ Erdemsiz kişiden, kut uzaklaşır.” yer almıştır. Ayın on dördü gibi gerçek olan bir hakikat var ki o da; kutlu olma Tanrı’nın ancak erdemlilere verdiği bir lütuftur.

Türklerde kut, yanan bir ateş gibi de düşünülmüştür. Devlet ve ululuğunu kaybeden kağanlar için değerli bir halk atasözü olan “O’nun kutu söndü” denirdi.

Tanrı milletimize kut versin.

YAŞASIN DEVLETİN BEKÂSI!