Kağanın Kutluluk Alameti; Tanrı kendisine yar olmadı
Kağanın Kutluluk Alameti; Tanrı kendisine yar olmadı
Türklerde yaradılış ile insanın “kutlu” olması arasında önemli bir bağ bulunur. Kutlu insan önemlidir, Tanrı’dan armağandır. Mesela Türk milletinin hakanları Tanrı’dan kut almış, kutlu kişilerdir. Göktürk Yazıtları’nda da bunu görebiliriz: “Küçükler, büyükler gibi yaratılmadıkları için bilgisiz ve kötü kağan olmuşlardır.” Öyle ki daha sonraları hakanların unvanlarına “Tengride kut bulmuş” eklenmektedir. “Tengri teg Tengride bolmış Türk Bilge Kağan” sözü ile başlayan Göktürk Yazıtları da en güzel örneklerdendir.
Göktürklerde hakana kut, Umay tarafından değil, doğrudan yüce Tanrı tarafından veriliyordu. Kut, canlı ve cansız bütün varlıklarda vardır. Kişioğlu öldüğünde dahi kut insandan ayrılmaz. Türklerde büyük devlet adamı olmanın gerçek felsefesinin de kut olduğu bilinmektedir. Kut, süresizdir. Göktürklerde Tanrı’nın verdiği devlet ve ululuğun kısa sürede kaybolduğunu görmeyiz. Fakat Tengri’de kut bulmuş Türk kağanlarının kutu sürekli değildir. Yine kadim kitabelerimiz olan Göktürk Yazıtları’nda Üze Tengri ile mukaddes yer ve suların onayı geçmektedir. Daha açık olmak gerekirse “Kağan kutı toplamadı” yani “kutluluğu yar olmadı” denir. Buradan anlaşılacağı üzere Türk mitolojisinde de sıklıkla rastlanan Oğuzların yer ve sularından gelen gücü kaybederek, kutlanmamıştır. Tanrı tarafından kağanlığa uygun görülmedi anlamı çıkmaktadır. En güzel ifadeyi ise Hüseyin Namık Orkun “Tanrı kendisine yar olmadı” diyerek belirtmiştir.
Kadim kitabelerimizde yazdığı üzere “Türk milleti yok olmasın ve Türk’ün yeri ile suları sahipsiz kalmasın” diye Tanrı tarafından Türk hakanlarına kut verildiğini görürüz. İl-Teriş Kağan ve İl Bilge Hatun’a Tanrı tarafından kut verilmiş, ululuğa eriştirilmiştir. İl-Teriş Kağan, Kutluk(Kutlu) Kağan adını hakan olduktan sonra yani Tanrı tarafından kutlanıp, ululandıktan sonra almıştır. Kaynaklarda Kutluk Kağan’ın doğuştan kutlu olduğunu gösteren bir belge yoktur. Ancak onun karakterinin kut bulmaya layık olduğu aşikârdır. Hüseyin Namık Orkun’un kut bulamayanlar için söylediği “Tanrı kendisine yar olmadı” sözünü, Kutluk Kağan için “Tanrı kendisine yar oldu” olarak ifade etsek, yanılmış olmayız.
Tanrı Türk’e Yar Olsun.