Adalet mi?

<< Sevgi ve kin adaletin yolunu şaşırmasına neden olur >> Pascal

Yaşamda haksızlığa uğramamak bir şans işidir. Bununla birlikte kimseye haksızlık etmemek, hak yememek kişinin doğruluğudur. Ancak sevgi adaletsiz olabileceği gibi adalet de sevgisiz olabilir. Fakat en doğrusu itimattır, beklenen iyiliği yaratır. Elbette insanın manevi yanı bulunmasaydı hiçbir değerden ve elbette adaletten de söz edilemezdi. Nesnel bir değer olan adalet, insanların vicdanlarında yer etmiş ama aynı zamanda insana bağlı olmakla öznel bir yana da sahip olmuştur. Ve keyfilikten tamamen uzaktır.

<< Hiç kimse onu bulandırmadığı ve ihlal etmediği sürece hukuk, teneffüs ettiğimiz hava gibi görünmez ve tutulmaz bir şekilde etrafımızı kaplar. Hukuk ancak kaybettiğimizi anladığımız zaman değerinin farkına vardığımız sağlık gibi sezilmez bir şeydir >> Pierre Calamanderi

Calamanderi, bu veciz sözü ile daha çok adaletsizliğin olmadığı bir düzen ve hukuk hayatını göz önünde bulundurmuştur.

<< Sana yapılmasını istemediğin şeyi başkasına yapma! >> Konfüçyüs

Konfüçyüs, ahlâki ilkelere temel oluşturacak bu çok bilinen özlü sözünü ise adaletin gereği saymıştır.

<< Başkalarının sana yapmalarını istemediğin bir şeyi sen de başkalarına yapma! >> özdeyişi etiğin en temel ilkelerinden biridir. Ama başkalarına ne yaparsan, onu aynı zamanda kendine de yaparsın tümcesi de eşit ölçüde hak verilebilir bir tümcedir .. Biçiminde dile getiren Erich Fromm, aynı düşünceye dayanmış olmalıdır.

Bu bağlamda, bu özdeyiş ahlâkın en açık tanımıdır. Bu sorumluluğu sorgulayacak yer insanın bizzat kendisi, dahası onun akıl ve anlam yanıdır. Yükümlülüğü koyan ile onun sorumluluğunu taşıyan yer aynı kişide birleşir. Bu insandaki akıl ve anlam yanı herkeste aynıdır. İnsanlığın ortak vicdanından söz edilmesinin nedeni de budur. Bu nedenle akıl ve anlam yanı olan insan aynı değerler taşıyan herkese karşı sorumludur.

<< Hukuk duygusu belli bir ölçüde ikiyüzlülük ya da kendini aldatma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Çıkar, kıskançlık ve çekememezlik, sürekli haklılık iddiası, kavgacılık ve güç arzusu, intikam ateşi ve zarar verme zevki hukuk duygusu ile örtünür. >> Gustav Radbruch

<< Bütün kâinat birbirine sevgi ile bağlanmış. Sevgini vermesini öğren, çünkü gönlün anlasın ki, Hepsine yer varmış, Sevgisiz insandan, dünya, unutma ki korkarmış >> Mevlâna

Nedir ki modern düzen, modern düşünceyle kurulur ve yaşar. Toplumsal ilişkileri, adalet düşüncesine ve duygusuna göre hukuksallaştıran devlet, insan hakları temelinde yükselir. Devletin işlevi, doğrudan ve dolaylı biçimde bu hakları düzenlemelerle yaşama geçirmek ve korumaktır. Toplumda hukuk kurallarının düzenli bir biçimde uygulanması ve sosyal bakımdan tatmin edici bir etkinliğe sahip olması ile keyfilik tamamen reddedilmiştir. Her şey insan ve insanlık içindir. Adalet de insanın ve toplumun en soylu, en onurlu gereksinimidir. Fakat insanlığın adaletin de üstünde bir güce ihtiyacı vardır. O da sevgidir.